પપ્પી દેવી ભાડાના રૂમમાં એકલા રહે છે અને ચાની દુકાન ચલાવે છેદિલ્હીના કલ્યાણપુરીમાં ગુમતી ખાતે ચાની દુકાન ચલાવતી પપ્પી દેવીએ એલપીજી સિલિન્ડરના ભાવમાં પચાસ રૂપિયાના વધારાની જાણ થતાં જ ઊંડો શ્વાસ લીધો. ભાડાના રૂમમાં એકલો રહેતો પપ્પી કહે છે, “હું છૂટકમાં ગેસ ખરીદું છું, એક કિલોના સો રૂપિયા ચૂકવવા પડે છે, હવે વધુ ચૂકવવા પડશે. પરંતુ ચાના ભાવમાં વધારો કરી શકતા નથી.
નજીકમાં રહેતા શાંતિ દેવીના પુત્રો દર મહિને 12,000 રૂપિયાની નોકરી કરે છે. તેણી કહે છે, “ઘરની આવક વધી નથી રહી પરંતુ દરેક વસ્તુ મોંઘી થઈ રહી છે. બાકીનું બધું સમાધાન થઈ શકે છે પણ ગેસ સિલિન્ડર વગર કેવી રીતે ચાલશે? શાંતિ કહે છે, “મોંઘવારીનો આ આંચકો એવો છે કે તેની સામે કરંટ પણ હલકો છે. એવું લાગે છે કે સરકાર અમારા પર કરંટ લગાવી રહી છે અને અમે રડી રહ્યા છીએ.
પપ્પી દેવી અને શાંતિ દેવી જેવી મહિલાઓને ખબર નથી કે આ વધતી મોંઘવારીનો સામનો કેવી રીતે કરવો. શનિવારે ગેસ કંપનીઓએ ઘરેલુ ગેસ સિલિન્ડરના ભાવમાં પચાસ રૂપિયાનો વધારો કર્યો છે. દિલ્હીમાં ઘરેલુ LPG ગેસ સિલિન્ડરની કિંમત હવે 999 રૂપિયા છે. દિલ્હીમાં હવે ઘરેલુ ગેસ સિલિન્ડર 999 રૂપિયામાં મળી રહ્યો છે.
ઘરેલું એલપીજી સિલિન્ડર :
આ પહેલા 1 મેના રોજ ગેસ કંપનીઓએ કોમર્શિયલ ગેસ સિલિન્ડર પર 100 રૂપિયાનો વધારો કર્યો હતો. આ 19 કિલોના સિલિન્ડરની કિંમત હવે દિલ્હીમાં 2355 રૂપિયા છે. છેલ્લા 45 દિવસમાં જ 14 કિલોના ઘરેલુ એલપીજી સિલિન્ડર પર 100 રૂપિયાનો વધારો થયો છે. જાન્યુઆરી 2021માં ઘરેલુ ગેસ સિલિન્ડરની કિંમત 694 રૂપિયા હતી. ફેબ્રુઆરી 2021માં કિંમત વધી અને કિંમત 769 રૂપિયા થઈ ગઈ. આ પછી, માર્ચમાં બીજા મહિનામાં કિંમત વધી અને સિલિન્ડર 819 રૂપિયા થઈ ગયો. બીજા મહિને એપ્રિલમાં સિલિન્ડરની કિંમતમાં 10 રૂપિયાનો ઘટાડો થયો અને તેની કિંમત 809 રૂપિયા થઈ ગઈ.
ભારતમાં ગેસ કંપનીઓ દર મહિને સિલિન્ડરના ભાવની સમીક્ષા કરે છે અને જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે ભાવમાં વધારો કરે છે. આજે (7 મે) ના વધારા પહેલા, 02 માર્ચે એલપીજી સિલિન્ડરના ભાવમાં વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. ત્યારબાદ સિલિન્ડરની કિંમત વધારીને 949 રૂપિયા (દિલ્હી) કરવામાં આવી હતી. જો કે આ પહેલા ચૂંટણીનો માહોલ હતો અને પાંચ રાજ્યોમાં ચૂંટણી હતી. માર્ચ 2020 પહેલા ગેસના ભાવમાં છેલ્લો વધારો 6 ઓક્ટોબર 2021ના રોજ થયો હતો જ્યારે સિલિન્ડર પર 50 રૂપિયાનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. ચૂંટણીના માહોલમાં સ્વાભાવિક રીતે જ કંપનીઓ ગેસના ભાવમાં વધારો કરવામાં આનાકાની કરી રહી હતી.
તાજેતરના સમયમાં એલપીજીના ભાવમાં વધારો થયો છે એટલું જ નહીં. દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં પેટ્રોલ પણ 100 રૂપિયા પ્રતિ લીટરથી વધુ વેચાઈ રહ્યું છે.હાલમાં દિલ્હીમાં એક લિટર પેટ્રોલની કિંમત 105 રૂપિયા પ્રતિ લિટર છે.
મનની પીડા :
ઈંધણ અને તેલના ભાવમાં વધારાની અસર ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓ પર પણ પડી રહી છે. લોટ, ચોખા, દાળથી લઈને રસોડામાં વપરાતી લગભગ દરેક ચીજવસ્તુઓના ભાવ વધી ગયા છે. 50 વર્ષીય મનભારી કલ્યાણપુરીમાં ચિકનની દુકાન ચલાવે છે. માનભારી કહે છે, “સિલિન્ડર એટલો મોંઘો થઈ ગયો છે કે તેને ખરીદવાનું અમારા બજેટની બહાર જઈ રહ્યું છે. પરંતુ ગેસ વિના ખોરાક રાંધી શકાતો નથી. જો ખોરાક ન બને તો બાળકો ભૂખ્યા સૂઈ જશે, તેથી અમે અન્ય જરૂરી ખર્ચ બાદ કરીને ગેસ ખરીદીએ છીએ.
મનભરી કહે છે, “લોટ દાળની કિંમતમાં ઘટાડો કરી શકાય છે પરંતુ ગેસની કિંમતમાં ઘટાડો થતો નથી. ગેસ વિના ઘર ચાલી શકતું નથી. આ ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે અમે અમારા બાળકો પરનો ખર્ચ ઓછો કરી રહ્યા છીએ. અહીં રહેતી એક મહિલાએ પોતાનું નામ જાહેર ન કરતાં કહ્યું કે આ દિવસોમાં તે દિવસમાં માત્ર એક જ વાર રસોઈ બનાવે છે અને મોંઘવારીને કારણે પરિવારના સભ્યોએ ખાવાનું ઓછું કરી દીધું છે.
નિમ્ન જીવનધોરણ :
મનભરી કહે છે, “અમે એક ટાઈમ ખાવાનું બનાવીએ છીએ અને બે ટાઈમ રાંધીએ છીએ. પહેલા અમે દિવસમાં ઘણી વખત ચા બનાવતા હતા, હવે અમે તેને મર્યાદામાં બે વાર બનાવીએ છીએ. ક્યારેક દિવસમાં માત્ર એક જ વાર બનાવો.
તેણી કહે છે, “દરેક વખતે ગેસ બર્નરને લાઇટ કરતી વખતે, એ વાતનું ધ્યાન રાખવામાં આવે છે કે ગેસનો ઓછામાં ઓછો ખર્ચ થવો જોઈએ. અમે પ્રયાસ કરીએ છીએ કે કોઈક રીતે સિલિન્ડર બે મહિના સુધી ચાલે. જો અમે બે મહિના સુધી સિલિન્ડર નહીં ચલાવીએ, તો અમે સિલિન્ડર ખરીદી શકીશું નહીં. મોંઘવારીએ લોકોને જીવનધોરણ નીચું કરવાની ફરજ પાડી છે. વિજય (નામ બદલ્યું છે), જે એક સમયે ગુરુગ્રામના ફ્લેટમાં રહેતો હતો, હવે કલ્યાણપુરીમાં સસ્તા રૂમ સાથે રહે છે.
વિજય કહે છે, “ફક્ત ગેસ સિલિન્ડર પર જ નહીં પરંતુ દરેક વસ્તુ પર મોંઘવારી વધી છે. જાન્યુઆરી 2021 પછી માત્ર ગેસ સિલિન્ડરની કિંમતમાં લગભગ 40 ટકાનો વધારો થયો છે. પરંતુ આ રેશિયોમાં કોઈનો પગાર વધ્યો નથી, પરંતુ ઘટ્યો છે. હવે હું કોવિડ પહેલા કામ કરતો હતો તેના અડધા પગારે કામ કરું છું.
વિજય કહે છે, “કોવિડ પછી, મેં 25% ઓછા પગારમાં નોકરી શરૂ કરી છે. હું જરૂરિયાતનો ખર્ચ પણ ઉઠાવી શકતો નથી. પહેલા હું ગુરુગ્રામમાં ફ્લેટમાં રહેતો હતો, હવે હું એક નાનકડા રૂમ સાથે રહું છું. પહેલા બચત ન હતી પણ જીવનશૈલી સારી હતી. હવે આ સ્થિતિમાં પણ ઘણી વખત ઉધાર લેવું પડે છે.
આ વિસ્તારમાં શાકભાજીનું વેચાણ થાય છે :
મહેબૂબ કહે છે, “ઘરેલુ ગેસ એટલો મોંઘો થઈ ગયો છે કે લોકો માટે ખાવાનું મુશ્કેલ થઈ ગયું છે. સ્થિતિ એવી છે કે લોકો શાકભાજી ખરીદી શકતા નથી. જેઓ પહેલા અડધો કિલો શાકભાજી લેતા હતા તેઓ હવે માત્ર એક જ પાવ ખરીદે છે. ફુગાવાએ મારા વેચાણને પણ અસર કરી છે અને મારી કમાણી પહેલાથી જ ઘટી ગઈ છે.
અહીંથી પસાર થતી એક નિવૃત્ત મહિલા કહે છે, અમને પેન્શન મળતું નથી, આવકનો બીજો કોઈ સ્ત્રોત નથી. અમે માંડ માંડ સિલિન્ડર ખરીદી શકતા હતા, હવે સરકારે ભાવ વધાર્યા છે. સરકાર અમારા જેવા લોકો વિશે વિચારતી પણ નથી. આ મોંઘવારીમાં, અમે વિચારીએ છીએ કે ભગવાન આપણને ઉપાડે તો સારું રહેશે. તેણી કહે છે, “જો સરકાર અમારી સ્થિતિને સમજતી હોત, તો તેણે ગેસના ભાવ ઘટાડ્યા હોત અને વધારો ન કર્યો હોત. પરંતુ અમારી સ્થિતિ સરકારને દેખાતી નથી.
