તમે જાણો છો કે 30 નવેમ્બરે 1 રૂપિયાની નોટે 100 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા છે. તમને જણાવી દઈએ કે આ દિવસે 1917માં જ્યોર્જ સ્વિફ્ટના સમયમાં પહેલી એક રૂપિયાની નોટ બહાર પાડવામાં આવી હતી. આ નોટમાં જ્યોર્જ ફિફ્થનો ફોટો પણ છે.આ નોટમાં ભારત સરકારના અધિકારીનો નંબર અને સાઈન પણ છે. અને તમને જણાવી દઈએ કે આ નોટોની પ્રિન્ટિંગ ઈંગ્લેન્ડમાં કરવામાં આવી હતી. અને રાજસ્થાનના કિશોર ઝુનઝુનવાલાના પુસ્તકોમાં પણ આ વાતનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.
તમને જણાવી દઈએ કે કોટાના સિક્કા અને નોટ કલેક્ટર શુભમ લોઢા પાસે દેશમાં અત્યાર સુધી છપાયેલી તમામ પ્રકારની એક રૂપિયાની નોટોનો સંપૂર્ણ સંગ્રહ છે. શુભમ પાસે પણ બ્રિટિશ સરકારે 1940માં છાપેલી 1 રૂપિયાની નોટ છે.
સિક્કા અને નોટ કલેક્ટર શુભમ લોઢાએ જણાવ્યું કે 1917થી આજ સુધીમાં 1 રૂપિયાની નોટની ડિઝાઈન લગભગ 15 વખત બદલવામાં આવી છે.
આ જ બેંક નોટના નિષ્ણાત અને સંશોધક ડૉ. એસ.કે. રાઠીએ જણાવ્યું કે 1917 પહેલા રાણી વિક્ટોરિયા અને કિંગ એડવર્ડના સમયમાં 1 રૂપિયાની નોટ બહાર પાડી શકાતી ન હતી.
તે જ સમયે, વર્ષ 1994 સુધીમાં, 1 રૂપિયાની નોટ ચલણમાં ખૂબ જ ઓછી થઈ રહી હતી. જેથી કેન્દ્ર સરકારે 1 રૂપિયાની નોટ છાપવાનું બંધ કરી દીધું. તે જ સમયે, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ વર્ષ 2015 માં આનું પ્રિન્ટિંગ ફરીથી શરૂ કર્યું હતું. અને હજુ પણ આ નોટો છાપવામાં આવી રહી છે. 1 રૂપિયાની નવી નોટની પણ આ જ વાત કરવી જોઈએ. તો આ નોટમાં બાપુના ચશ્મા પર ‘સ્વચ્છ ભારત’ અને ‘સ્વચ્છતા તરફ એક પગલું’ લખેલું નથી. 50, 200, 500 અને 2000ની નવી નોટો માટે પણ એવું જ છે. તેથી આ નોટો પર આ પ્રિન્ટ હાજર છે.
જાણો 1 રૂપિયાની નોટમાં ક્યારે અને ક્યારે ફેરફાર થયો
- સૌથી પહેલા વર્ષ 1917માં એક રૂપિયાની નોટ પર કિંગ જ્યોર્જ ફિફ્થનો ફોટો 8 ભાષાઓમાં રિવર્સ પર લખાયેલો છે.
- એ જ વર્ષે 1935માં 1 રૂપિયાની નોટ બરાબર ચેકની જેમ છાપવામાં આવી હતી.
- આ જ વર્ષે 1949માં બ્રિટિશ ગવર્નર કે આર મેનનની નોટ છપાઈ હતી. આ નોટમાં અશોક ચક્રનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.
- તે જ સમયે, વર્ષ 1951 માં, એક તોલાના સિક્કાનો ઉપયોગ અશોક ચક્ર તરીકે કરવામાં આવ્યો હતો.
- આ પછી વર્ષ 1951માં જ 1 રૂપિયાની નોટને આછા ગુલાબી રંગની કરવામાં આવી હતી.