ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં HIV ના દર્દીઓની સંખ્યા સતત વધી રહી છે. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે એઇડ્સ એક અસાધ્ય રોગ છે. એ વાત બિલકુલ સાચી છે કે ચાર દાયકા પછી પણ આ બીમારીનો કોઈ નક્કર ઈલાજ નથી મળી શક્યો, પરંતુ આખી દુનિયામાં આને લગતી ઘણી એવી માન્યતાઓ છે, જેનું સત્ય લોકો નથી જાણતા. આજે વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ પર અમે તમને આવી જ સાત માન્યતાઓ અને તેમના સત્ય વિશે જણાવીશું જે આપણા સમાજમાં ફેલાયેલી છે.
1 ડિસેમ્બરના રોજ ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં વિશ્વ એઇડ્સ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણીનો હેતુ લોકોમાં એઇડ્સ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાનો છે. એઇડ્સ એચઆઇવી એટલે કે હ્યુમન ઇમ્યુનોડેફિસિયન્સી વાયરસથી થાય છે. આ વાયરસ રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી પાડે છે, જેના કારણે શરીરની રોગો સામે લડવાની શક્તિ સમાપ્ત થઈ જાય છે. નેશનલ એઈડ્સ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (NACO) એ જણાવ્યું છે કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં ભારતમાં 17 લાખથી વધુ લોકો અસુરક્ષિત સેક્સને કારણે HIVની ઝપેટમાં આવ્યા છે.
માન્યતા નંબર 1: HIV અને AIDS એ એક જ રોગ છે
HIV અને AIDS બંને એકબીજા સાથે જોડાયેલા હોઈ શકે છે પરંતુ તે તદ્દન અલગ છે. જો ડોકટરો કોઈને એચઆઈવી પોઝીટીવ કહે છે, તો તેનો અર્થ એ છે કે તેના શરીરમાં એચઆઈવી ચેપ ફેલાયો છે. જ્યારે AIDS (એક્વાર્ડ ઇમ્યુનો ડેફિસિયન્સી સિન્ડ્રોમ) એ HIV ચેપનો અદ્યતન તબક્કો છે. HIV વાયરસનો સીધો હુમલો શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ પર થાય છે, જેના કારણે રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડવા લાગે છે.
માન્યતા નંબર 2: HIV અને AIDS ફક્ત સેક્સ દ્વારા જ ફેલાય છે
વિશ્વભરના મોટાભાગના લોકો માને છે કે એચઆઇવી અથવા એઇડ્સ સેક્સ દ્વારા ફેલાય છે જ્યારે એવું નથી. HIV વિવિધ રીતે પણ ફેલાય છે. ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ સાથે અસુરક્ષિત સંભોગ કર્યા પછી તંદુરસ્ત વ્યક્તિમાં HIV વાયરસનો ફેલાવો આ રોગનું મુખ્ય કારણ છે. પરંતુ તે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ પર વપરાતા ઈન્જેક્શન અથવા અન્ય ઈન્જેક્શન સાધનોના ઉપયોગ દ્વારા પણ ફેલાય છે. આ ઉપરાંત, સ્તનપાન દરમિયાન માતાના દૂધ દ્વારા પણ બાળક ફેલાય છે.
માન્યતા નંબર 3: HIV ચુંબન દ્વારા ફેલાય છે.
ચુંબન કરવાથી HIV વાયરસ પણ ફેલાઈ શકે છે, જો કે તેની શક્યતા ઘણી ઓછી છે. આવું ત્યારે જ થાય છે જ્યારે HIV સંક્રમિત વ્યક્તિના પેઢામાંથી લોહી નીકળતું હોય અને તે અન્ય વ્યક્તિના મોંમાં જાય. આ સ્થિતિમાં આ રોગ ફેલાવાની આશંકા છે.
માન્યતા નંબર 4: HIV સંક્રમિત વ્યક્તિના સંપર્ક દ્વારા એઇડ્સ ફેલાય છે
HIV સંક્રમિત વ્યક્તિને સ્પર્શ કરવાથી કે તેની આસપાસ રહેવાથી આ રોગ ફેલાતો નથી. આ જ વાત પાણી અને હવા પર પણ લાગુ પડે છે કારણ કે આ વાયરસ પાણી અને હવા દ્વારા પણ ફેલાતો નથી. આ ફક્ત પીડિતની યોનિમાંથી નીકળતું લોહી, વીર્ય, પ્રવાહી છે અથવા HIV ત્યારે જ ફેલાય છે જ્યારે તે ચેપગ્રસ્ત માતાના દૂધના સંપર્કમાં આવે છે. તે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ સાથે ખાવાથી, તેની સાથે રહેવાથી, તેના કપડાં પહેરવાથી અથવા તે જ શૌચાલયનો ઉપયોગ કરવાથી ફેલાતો નથી.
માન્યતા નંબર 5. HIV મચ્છરના કરડવાથી પણ ફેલાય છે.
મચ્છર કરડવાથી HIV ફેલાવવાની બાબતમાં બિલકુલ સત્ય નથી. વાસ્તવમાં આ માત્ર અફવા છે. આ રોગ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના લોહીના સંપર્કમાં આવવાથી ફેલાઈ શકે છે, પરંતુ મચ્છર દ્વારા તેના ફેલાવાના એક પણ અહેવાલ નથી.
માન્યતા નંબર 6: AIDS હોવાનો અર્થ મૃત્યુ થાય છે
આ રોગ સંબંધિત આ સૌથી સામાન્ય અને સૌથી મોટી માન્યતા છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન મુજબ, 2021 સુધીમાં, વિશ્વમાં 38.4 મિલિયન લોકો એચઆઈવી સાથે જીવી રહ્યા છે. આ રોગ હજુ પણ દર વર્ષે લાખો લોકોને સંક્રમિત કરે છે. જો એચઆઈવી વાયરસ વ્યક્તિના શરીરમાં પહોંચે છે, તો તેનો અર્થ એ નથી કે તે મૃત્યુ પામશે. તેના બદલે, યોગ્ય સારવાર મળે તો તે સુખી જીવન જીવી શકે છે. પ્રથમ વખત રોગની ઓળખ ન કરી શકવાને કારણે અને યોગ્ય સારવાર ન મળવાને કારણે તેને જીવલેણ માનવામાં આવતું હતું. પરંતુ આજે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ પણ બાકીના લોકોની જેમ સામાન્ય જીવન જીવી શકે છે.
માન્યતા નંબર 7: ઓરલ સેક્સ સુરક્ષિત છે
ઓરલ સેક્સ સેક્સ કરતા વધુ સુરક્ષિત છે. પરંતુ એવું નથી કે મુખમૈથુન દ્વારા HIV ફેલાઈ શકતો નથી. મુખમૈથુન દરમિયાન, જો HIV સંક્રમિત વ્યક્તિના ગુપ્તાંગમાં ઘા હોય અથવા પાર્ટનરના પેઢામાંથી લોહી નીકળતું હોય અથવા લોહી નીકળતું હોય તો આ લોહી સીધું વીર્યના સંપર્કમાં આવી શકે છે અને આવા સંજોગોમાં HIV વાયરસ ફેલાઈ શકે છે.
ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ સાથે સંભોગ ન કરો
અસુરક્ષિત સંભોગ કરવાથી HIV ફેલાઈ શકે છે પરંતુ જો તમે કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરો તો તેનાથી બચી શકાય છે. કોન્ડોમ HIV અને અન્ય STDs (સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ડિસીઝ)ને રોકવામાં અસરકારક છે.