બુદ્ધે બૌદ્ધ ધર્મની સ્થાપના કરી (બુદ્ધ પૂર્ણિમા 2022) અને લોકોને સત્યના માર્ગ પર ચાલવા માટે પ્રેરિત કર્યા. આ પછી બૌદ્ધ ધર્મ ભારત સહિત શ્રીલંકા, ચીન, અફઘાનિસ્તાન વગેરે અન્ય દેશોમાં ફેલાયો. આના પુરાવા આજે પણ આ દેશોમાં જોઈ શકાય છે. ગૌતમ બુદ્ધ જન્મથી એક રાજકુમાર હતા, પરંતુ તેમના જીવનમાં કેટલીક એવી ઘટનાઓ બની, જેના કારણે તેમનું મન સાંસારિક જીવનમાંથી ઉઠીને સન્યાસમાં લીન થઈ ગયું. વર્ષોની તપસ્યા પછી, તેમણે જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું અને સિદ્ધાર્થથી તેમને ગૌતમ બુદ્ધ કહેવામાં આવ્યા. આજે અમે તમને ગૌતમ બુદ્ધના જીવનની એ ઘટનાઓ વિશે જણાવી રહ્યા છીએ, જેને જોઈને તેમણે સન્યાસનો માર્ગ પસંદ કર્યો હતો.
આ દ્રશ્ય જોઈને રાજકુમાર બની ગયો :
મહાત્મા બુદ્ધનું બાળપણનું નામ સિદ્ધાર્થ હતું. તેમના પિતા લુમ્બિનના રાજા શુદ્ધોદન હતા. જ્યોતિષીઓએ આગાહી કરી હતી કે સિદ્ધાર્થ સાંસારિક જીવન છોડીને સન્યાસ લેશે. આ સાંભળીને તેના પિતા તેને મહેલની અંદર લઈ આવ્યા. આ રીતે સિદ્ધાર્થનું બાળપણ આરામમાં વીત્યું. તે ક્યારેય મહેલની બહાર ગયો ન હતો. 16 વર્ષની ઉંમરે તેમના લગ્ન યશોધરા સાથે થયા. બાદમાં સિદ્ધાર્થની પત્ની યશોધરાએ એક પુત્રને જન્મ આપ્યો, જેનું નામ રાહુલ રાખવામાં આવ્યું.
એક દિવસ રાજકુમાર સિદ્ધાર્થ પોતાના રથમાં શહેરમાં ફરવા નીકળ્યા ત્યારે તેમણે એક વૃદ્ધ માણસને જોયો. જેની કમર વાંકી હતી અને હાથ-પગ ધ્રૂજતા હતા. તે બરાબર ચાલી પણ શકતો ન હતો. તેણે તેના સારથિને પૂછ્યું, “આ માણસ આવો કેમ છે?” સારથિએ જવાબ આપ્યો કે આ વ્યક્તિ વૃદ્ધ થઈ ગયો છે, તેથી જ આ સ્થિતિ થઈ છે. એક દિવસ બધા ઘરડા પણ થઈ જશે અને આપણી પણ એવી જ હાલત થઈ જશે. આ જોઈને સિદ્ધાર્થને ખૂબ જ દુઃખ થયું.
થોડે આગળ ગયા પછી સિદ્ધાર્થે એક બીમાર વ્યક્તિને જોયો, તેને શ્વાસ લેવામાં પણ તકલીફ થઈ રહી હતી, શ્વાસ ન લેવાને કારણે તે ખરાબ રીતે પીડાઈ રહ્યો હતો. સિદ્ધાર્થે ફરીથી સારથિને પૂછ્યું, આ વ્યક્તિની આવી હાલત કેમ છે? સારથિએ કહ્યું કે આપણું શરીર નશ્વર છે. તેને આવા રોગો થતા રહે છે અને એક દિવસ આ રોગોથી શરીર નાશ પામે છે. આ દરેકને થાય છે. થોડે આગળ ગયા પછી સિદ્ધાર્થે એક મૃત શરીર જોયું, જેને ચાર લોકો સળગાવવા માટે લઈ જઈ રહ્યા હતા. જ્યારે સિદ્ધાર્થે સારથિને આ વિશે પણ પૂછ્યું ત્યારે તેણે કહ્યું કે આ વ્યક્તિનું મૃત્યુ થયું છે. આ એક અચૂક સત્ય છે, જેને કોઈ નકારી શકે તેમ નથી.
આ બધી ઘટનાઓ જોઈને સિદ્ધાર્થના મનમાં ખળભળાટ મચી ગયો. આવી વેદના તેણે પહેલાં ક્યારેય જોઈ ન હતી. થોડે આગળ સિદ્ધાર્થે એક સંન્યાસીને જોયો. તેનો તેજસ્વી ચહેરો અને હોઠ પર સ્મિત હતું જાણે તેને દુનિયાના કોઈ દુઃખની પરવા ન હોય. સિદ્ધાર્થ સમજી ગયો કે જીવનમાં દુ:ખનો કોઈ અંત નથી. માત્ર સંન્યાસ જ આપણને જીવન જીવવાની સાચી રીત જણાવી શકે છે. એક રાત્રે સિદ્ધાર્થ કોઈને પણ જાણ કર્યા વિના રાત્રે સંન્યાસના માર્ગે ચાલ્યો ગયો. ઘણા વર્ષો સુધી ભટક્યા પછી, તેમણે બોધ ગયા (હાલનું બિહાર) માં બોધિ વૃક્ષ નીચે પરમ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું. આ રીતે તેઓ સિદ્ધાર્થ ગૌતમમાંથી મહાત્મા બુદ્ધ બન્યા.
